Tarihle ‘Harbi’ münasebetler

25 Aralık 2011 Pazar, 06:51

Kadri Gürsel /Milliyet

Avrupa Birliği, İkinci Dünya Savaşı’nda birbirlerini tarumar etmiş kıta milletleri arasında barışın ebedileştirilmesi idealinin bir siyasi birlik projesinde somutlaşmış halidir.
Dolayısıyla modern Avrupa kimliği, savaşın ve savaş sırasında insanlığa karşı işlenen suçların tekrar etmemesi için bunlarla ve nedenleriyle adilane biçimde yüzleşmek demektir.
Gerekli hafıza çalışmasını yapmak, varsa hatanın kefaretini ödemektir. Ve nihayet, gelecek nesillerin de aynı yanlışlara düşmesini önlemek için sürekli çaba sarf etmektir.
Türkiye, İkinci Dünya Savaşı’nın yıkım ve boğazlaşmasından korunmuş olması nedeniyle Avrupa’nın ortak tarihine ve bu tarihi gerçekliğin ürünü olan kimliğe de yabancıdır aslında.
Ancak bu olgudan yola çıkarak, Avrupa’nın kendi tarihini aşmak için benimsediği demokrasi, çoğulculuk, insan hakları ve barış içinde birlikte yaşama normlarının Türkiye için bir model oluşturamayacağını öne sürmek de mümkün değildir. Türkiye modern Avrupa normlarını pekâlâ içselleştirebilir ve bunları özgün sorunlarının çözümünde ölçü alabilir.
Türkiye kendisini bu doğrultuda ilerlemeye vakfetmiş olsa idi, “1915-22 yılları arasında Anadolu’da nelerin yaşandığı ve bu sırada Ermenilerin ne gibi bir akıbete uğradıkları” şeklindeki sorulara, sürecin bir aşamasında gerçekçi bir cevap arama ve bulma gereği ile yüz yüze kalacaktı.
Türkiye’nin hafızasında boşluklar bulunmayan, normal bir ülke haline gelebilmesi için de gerekliydi bu çalışma.
İfade özgürlüğü ve dolayısıyla demokrasisi “Ermeni sorunu”yla sınırlanmamış bir ülke olması, nihayetinde Türkiye’nin tarihiyle tam serbesti içinde yüzleşmesine de bağlıydı.
Bugün ise Fransa Ulusal Meclisi, “Ermeni soykırımı”nın inkârını cezalandıran yasa teklifini kabul ederek bu amaçlara değil, aksine hizmet etmiş oluyor.
Bu yasa teklifinde akademik özgürlüğü sakınmak adına bir kaygı gözetilmiyor oluşunu bir yana bırakalım...
Henüz yasalaşmamış bile olsa teklif daha şimdiden, menziline varılacağına dair inancın yitmeye yüz tuttuğu Türkiye’nin AB perspektifine ağır bir psikolojik darbe indirmiş bulunuyor.
Türkiye’nin kendi Ermeni sorunuyla yüzleşmesi için canlı ve dinamik biçimde ilerleyen bir AB süreci ancak yardımcı olabilirdi. Tersi, yani dibe vurmuş ve geriye neredeyse sadece adı kalmış bir AB süreci ise Fransa Parlamentosu’nun darbesini ne kadar kaldırabilir, göreceğiz.
Fransa’da şimdiden “Boyer Yasası Teklifi” adını almış bu “soykırımın inkârını” cezalandırma teşebbüsü, elbette ki cumhurbaşkanlığı seçimi için girişilen bir oy avcılığı yarışıdır. Ve maalesef yarışın sürmesi beklenmelidir. Çünkü nisan ve mayıstaki Cumhurbaşkanlığı seçimi turlarından sonra haziranda da Ulusal Meclis seçimleri var Fransa’da.
Bu “Fransa’ya çuvaldız” olsun.
“Türkiye’ye iğne” de karikatürist Semih Poroy’un, çizgi karakteri “Harbi”ye dünkü Cumhuriyet’te söylettikleri olsun.
“Biz tarihimizle övünürüz... Tabii, iyi taraflarıyla!” dedikten sonra iki elini yana açarak: “Kötü taraflarını da tarihçilere bırakırız” diye konuşuyordu okurla. Ve son karede yüzünde müstehzi bir tebessüm, noktayı koyuyordu:
“Tabii, bizim tarihçilere!”
Harbi’nin bu sözleri geçen perşembe Liberation’da Fransız tarihçi Pierre Nora ile yapılmış bir söyleşiyi aklıma getirdi. Yasa teklifine karşı çıkan tarihçi, hem nalına hem mıhına vuruyordu:
“Türk hükümetinin, Ermeni ve Türk arşivlerine serbestçe erişimi güvence altına alınmış bir uluslararası tarihçiler komisyonunun kurulması için girişimde bulunması şart. Türk hükümeti, bu komisyonun varacağı sonuçları tanıyacağını da baştan ilan etmelidir. Gerçi bu öneri Türk hükümeti tarafından dile getirilmişti ama ağızlarının ucuyla yapmışlardı bunu. Soykırımın inkârını cezalandıran bir Fransız yasasının bu hükümet üzerinde bir baskı oluşturacağını sanmak yanılgıdır; bu onları ancak yoldan döndürür.”
Liberation’un, “O halde neden Fransa bu yönde çabalıyor?” şeklindeki sorusuna Tarihçi Pierre Nora, “Fayda sadece siyasi ve seçimlerle ilgili... Cumhurbaşkanı (Sarkozy) açısından, Türkiye’yi Avrupa’ya adaylık perspektifinden uzaklaştırmak söz konusudur” diye cevap vermiş.
Önce kendimize ve geçmişimize karşı harbi olalım, sonra Fransızlardan aynısını isteyelim.