Yeni anayasa garanti de�il

05 May�s 2011 Per�embe, 08:57

SEYFETT�N G�RSEL/Radikal

T�rkiye'nin 'sivil ve demokratik' bir anayasaya kavu�ma ihtimali, AKP-CHP uzla�mas�n�n ger�ekle�me ihtimaline indirgendi.


CHP�nin ekonomi program� tart��mas�n� noktal�yorum. CHP se�im bildirgesinde �mali kural�, �ihracat patlamas�� gibi daha nice tart��ma konular� var, ama okur �Art�k tad�nda b�rak� diyebilir. CHP�yi ele�tiriyorum, ama ayr�nt�l� bir program sundu�u i�in de CHP�ye m�te�ekkirim. Bana b�y�me ve i�sizlik gibi �ok temel iki konuda g�r��lerimi bir kez daha okurlarla payla�ma f�rsat�n� verdi. AKP�nin ekonomi program� olduk�a s��. �Yapt�klar�m�z yapacaklar�m�z�n teminat�d�r� havas�nda. Bunun yetmeyece�ini 12 Haziran�dan sonra g�recekler.
Ekonomiyi izlemeye devam edece�im. Ama bug�n yeni anayasa konusunu �u soruyla g�ndeme getirmek istiyorum: 12 Haziran�da se�ilecek Meclis, yeni anayasa yapmaya muktedir olacak m�? Partilerin t�m� se�mene yeni anayasa yapmay� vaat ediyor. Metropoll ara�t�rma �irketinin ge�en hafta yay�mlad��� ankete g�re de se�menlerin y�zde 70�i yeni anayasa istiyor. Bu manzaraya bakarak yeni anayasan�n cepte keklik oldu�unu d���nebilirsiniz. Ama biraz e�eledi�inizde, T�rkiye�nin 12 Eyl�l anayasas�ndan kurtulu�unun bir ba�ka bahara kalma ihtimalinin k���msenmeyecek kadar y�ksek oldu�unu g�r�rs�n�z.

Parlamento aritmeti�i
Yeni anayasan�n anahtar�, AKP ile CHP�nin uzla�mas�ndan ge�iyor. �ki nedenle: 1) Parlamento aritmeti�i AKP�yi CHP ile uzla�maya mecbur edebilir. 2) AKP referandum �o�unlu�u olan 330�un �zerinde milletvekili ��karmay� ba�arsa bile CHP ile uzla�mak zorunda kalabilir. Meclis aritmeti�inden ba�layal�m. Ge�en hafta betam��n yay�mlad��� ara�t�rma notunda (�Milletvekili da��l�m senaryolar� ve yeni anayasa�, AN 11/113), AKP�nin kendisinin �ekillendirece�i bir anayasay� referanduma g�t�rebilmek i�in gereken 330�un �zerinde milletvekilini kazanma ihtimalini nispeten d���k g�rd���m� savunmu�tum.
Bu durumda AKP, parlamento aritmeti�i bak�m�ndan MHP ya da BDP deste�i ile referandum �o�unlu�unu elde etse bile, AKP�nin bu partilerle ortak bir anayasa yapabilece�ine siyasal nedenlerle inanm�yorum. AKP milletvekili say�s� 330�un alt�nda kald��� takdirde yeni anayasa ancak CHP ile uzla�arak yap�labilir.

AKP-CHP uzla�mas� zor
AKP�nin referandum �o�unlu�unu elde etme ihtimali de fazla k���msenmemeli. Milliyet gazetesinin haberine g�re Genar, �� b�y�k partinin oy oranlar�n� AKP y�zde 48.7, CHP 25.2, MHP 11.9 olarak tahmin ediyor. Benim sim�lasyon modeli bu oy da��l�m�nda AKP�nin 335 milletvekili ��karaca��n� tahmin ediyor. Dolay�s�yla 12 Haziran�da Genar��n tahminine yak�n bir oy da��l�m� ger�ekle�ti�i takdirde AKP az bir farkla da olsa referandum �o�unlu�unu yakalayabilir. Ancak iktidar partisi kimi sivil toplum kurulu�lar�n�n deste�ini alsa bile, CHP�nin kar�� ��kt��� bir anayasay� me�ruiyet sorunlar� yaratmayacak bir �o�unlukla referandumdan ge�irmekte zorlanabilir. Bu nedenle de yeni anayasada ��srar etmemeyi� tercih edebilir.
Bu ko�ullarda T�rkiye�nin �sivil ve demokratik� bir anayasaya kavu�ma ihtimali, AKP-CHP uzla�mas�n�n ger�ekle�me ihtimaline indirgenmi� oluyor. Bu iki partinin yeni anayasa konusundaki fazlas�yla genel ifadelerine bakacak olursak, anla�mamalar� i�in bir neden g�rmeyebiliriz. Ama tart��ma kurucu ideolojiye, vesayet rejimine son verecek kurumsal d�zenlemelere, vatanda�l���n ve laikli�in tan�m�na geldi�inde, AKP ile CHP anla�abilirler mi, do�rusu hi� emin de�ilim. Umar�m beni yan�lt�rlar.