Nuseyriler, Esat ve Hatay...

04 Eyl�l 2012 Sal�, 10:07

Ali Bayramo�lu/Yeni �afak

�lk ve orta e�itimimi �skenderun'da yapt�m. Ailem �skenderun'dan ayr�l�rken Antakya'ya bir gelin b�rakt� ve zamanla ger�ek Hatayl� akrabalar�m oldu ve zaman i�inde bir t�r oral� oldum.

Hatay bana farkl�l�klara de�me duygusunu vermi�tir. Toplum denilen �eyin dil, inan�, k�lt�r olarak farkl� gruplardan olu�tu�unu, bunun tabii ve asl�nda hep b�yle oldu�unu ��retmi�tir.

Nuseyriler, Levantenler, S�nniler, Mardinli Araplar, Arap Hristiyanlar...

Ama en �nemlileri ana dilleri T�rk�e olan S�nniler ve ana dilleri Arap�a olan Nuseyrilerdi.

Bu topluluklar�n kritik kar��la�malar� olmu�tur tarihte. Hatay'�n T�rkiye'ye iltihak� ve bunun �ncesindeki referendum bir kutupla�man�n �yk�s�d�r.

Onu takip eden d�nemde Nuseyriler ve Sunniler kar���k ya�ad�klar� Antakya, �skenderun gibi �ehirlerde genel olarak ayr� mahallelerde oturmu�lar, ayr� ticari ili�kiler kurmu�lar, ayr� sosyal �evreler i�inde bulunmu�lar, ayr� ibadethanelere gitmi�ler, farkl� siyasi partilere oy vermi�lerdir.

Artan modernle�me, �ehir i�i, mesleki pek �ok temas bu topluluklar� yak�nla�t�rmakla birlikte, bu �zellik temel olarak pek de�i�memi�tir.

Topluluk i�i dayan��ma, topluluklar aras� g�vensizlik ve �nyarg�larla ortadan kalkmam��t�r. \'Arapu�a��\' kelimesi d�n gibi bug�n de b�lge S�nni dilinin temel ay�r�mc� kelimelerinden birisi olmay� s�rd�r�r.

Kritik siyasi anlar bu t�r durumlar� ka��rlar.

Farkl�l�klar�, g�vensizlikleri siyasi a��dan aktif hale �evirirler, �evirebilirler.

Bug�n Hatay'da kritik geli�meler ya�an�yor.

Esat ve rejimi malum Nuseyri...

Ve g�r�nt� o ki, Esat rejimi Hatay'daki Nuseyrileri ve Nuseyri zeminini ka��yor.

Bir ka� g�n �nce yap�lan, Esat rejiminin Hatay sokaklar�nda boy g�sterdi�i, Esat'�n resimleriyle T�rk�e Arap�a sloganlar at�lan y�r�y�� gerek vurgusuyla gerek �rg�tleyicileriyle bunun bir i�aretiydi.

D�n telefonda uzun uzad�ya sohbet etti�im b�lgeyi iyi tan�yan �st d�zey bir siyasi yetkili �unlar� s�yl�yordu bu konuda:

\'1990'l� y�llar�n ortalar�nda Antakya sokaklar�nda, daha do�rusu Nuseyri mahallelerinde duvarlara '��gal ordusu defol', 'Hatay'�n i�galine son\' gibi sloganlar yaz�l�rd�. Bunu �rg�tleyenler Baba Esat'la yak�n i�birli�i i�inde olan Samanda� Nuseyrisi olan Mihra� Ural'�n denetimindeki Acilciler Grubu'ydu. Hatta 1995-1996 y�llar� aras�nda MGK'da bir tedbir paketi bile g�r���lm��t�, Suriye'nin b�lgeyle oynama tedbirine kar��...

Bug�n ayn� grup ve isimler o�ul Esad'la birlikte b�lgeyi germeye, oraya s�zmaya �al���yor. Hat�rlayacak olursan�z, Be�ar'�n bir s�re �nce 'Bu ate� T�rkiye' yi de sarar' �eklinde bir tehdidi olmu�tu... Genel olarak Esat'�n T�rkiye'ye, �zel olarak Hatay'a y�neldi�ini biliyoruz. Hatay'da muhaberat�n pek �ok ajan�, adam� var. Ve i�i ka��yorlar...\'

Esat, Muhaberat, �ebbiha ka��yor, tamam...

Ama bunun toplumsal bir kar��l��� var m�? Varsa hangi boyutta? Nuseyrilerle Esat aras�ndaki ba� sorun yaratacak kadar mutlak bir ba� m�?

Bunlar �nemli sorular...

�nce �unu g�rmek gerek:

Nuseyrilik sadece bir mezhep ya da Alevili�in bir t�r� de�il. Nuseyriler dil, �rf ve k�lt�rleriyle kendilerine has bir topluluk olu�turuyorlar, \'halk\' ifadesinin baz� �zelliklerine sahipler. Bu topluluk Suriye'nin bat� ve T�rkiye'nin g�ney k�y�lar�na yay�lm�� durumda. Lazkiye'den Hatay, Adana ve Mersin'e uzanan bir k�y� koridorunda ya��yorlar.

Ve Suriye d�nyadaki tek Nuseyri devleti. Bu durumun kimi do�al yak�nl�klar�, Esat rejimine deste�i beraberinde getirdi�inden ��phe yok.

Bununla birlikte Nuseyriler blok bir yap� olu�turmuyorlar...

Suriye'le s�cak temas noktas� olan Hatay'a bak�ld���nda bile farkl� dokular s�z konusu.

�rne�in Amanoslar'�n g�neyinde Nuseyriler hakim ekonomik unsur, y�re ekonomisini denetleyen grup. Kuzeye ge�ildi�inde �skenderun-Payas-D�rtyol hatt�nda i� de�i�meye ba�l�yor. Nuseyriler buralarda da �nemli bir unsur olmakla, bu saha daha �ok T�rkiye'nin genel sermaye yap�s�n�n denetimi alt�nda. K�rsal alanda ise �rgatl�k d�zeni h�l� devam ediyor, Nuseyriler i�in...

Konu�tu�um yetkili bu tabloyu ��yle teyit ediyordu:

\'Sosyo-ekonomik olarak g��l� ve sisteme entegre olmu� kesimler Esat'a sempati duymakla birlikte, mesafeli davran�yorlar. Ama ekonomik g�c� zay�f ve �zellikle k�rsal alandaki Nuseyrilerde Esat rejimine y�nelik bir destek ve aiddiyet refleksi var...\'

Nas�l bir sonu� ��karmal� bu durumda?

Sonucu belirleyecek olan izlenecek politikalard�r.

Zira biliniyor ki, genel olarak Esat ne yaparsa yaps�n, Nuseyri kesimlerde onun iktidar�na y�nelik bir sempati var.

Ama yine biliniyor ki, 1960'l� y�llarda zenginle�en ve ad�m ad�m T�rkiye ekonomisiyle entegre olan Nuseyri kesimler kendilerini T�rkiye'nin tam par�as� olarak g�r�yorlar... Politikan�n anlam� da burada devreye giriyor.

T�rkiye i� ve d�� politikada dil geli�tirirken, mesaj verirken toplumda Nuseyrilerin de oldu�unu da unutmamal�d�r.

Orta do�u politikalar�nda mezhep�i bir imaj vermekten ka��nmal�d�r, farkl�l�klar� kucaklayan dil tutturmal�d�r.

Son durumla, Hatay'daki toplumsal ruh hali ve izlenen kamu politikalar�yla ilgili s�z� yine ismi bizde sakl� yetkiliye b�rakal�m:

\' - Nuseyri kesimde muhaliflerin yerle�tirildi�i kamplara bir tepki var. Ancak bu daha �ok duygu d�zeyinde. Zira devlet kamplar� Nuseyrileri rahats�z etmeyecek yerlere kurdu. Ters bir kar��la�ma olmuyor.

- Sorun daha �ok �ehir i�ine gelenler, ev tutanlar, yerle�enlerle ilgili. Bir k�sm� Esat yanda�� bunlar�n, Nuseyri halkla i� i�e oluyorlar, ayn� dili konu�uyor, ayn� siyasi hassasiyete sahipler. Bu ka��n�lmaz temas ve s�zmalar� beraberinde getiriyor. Ayn� �ekilde muhaliflerle kar��la�malar� da Nuseyrileri terdirgin ediyor kent i�inde.

- Bu durumda S�nni kesim irrite oluyor.

- �zlenen politikalar tabii s�zmalar� engellemek ama halkla yo�un temas kurarak itidal yolu izlemek �zerine kurulu...\'

Tekrar vurgulayal�m...

Demokrasiler farkl�l�klar� birlikte ya�atan rejimlerdir... Demokrasiler farkl�l�k kazanlar� i�ine sokulan ve uyumu bozan �omaklar� i�in kendi ba�lar�na bizzat bir tedbirdir. Demokratik politika ise o kazan ve �oma�� iyi tan�yan b�t�nle�tirici politikad�r...

Suriye s�n�r� hassas...