|
80 sonras�n�n k�reselle�me s�recinde kapitalizmin, yaln�z zenginlik de�il demokratikle�me vaat etmeye ba�lad���n� da biliyoruz. T�rkiye�de de, e�er d�nya piyasas�na eklemlenir ve pazar�m�z� serbestle�tirirsek, hem zenginle�ecek hem de demokratikle�ecektik! 80�den buyana da demokratikle�me s�ylencesiyle yat�p kalk�l�yor bu memlekette. Oysa demokratikle�me diye diye, siyasal �slam��n iktidara gelmesini g�steriyorlar bize. Onlar�n iktidar� kapitalizme yarad� yaramas�na da, demokratikle�me r�yas� her g�n yeni bir haberle yeniden y�k�l�yor.
Peki, ya zenginle�me?
Evet, ekonomi b�y�yor; b�y�yen �irketler, bankalar, ki�iler epeyce; zenginle�me hikayeleri de �ok. Peki, d�nyan�n 16. b�y�k ekonomisinin arka y�z� nas�l? Arka y�z� g�rmek i�in uzun ara�t�rmalara da gerek yok. �stanbul Serbest Muhasebeciler Mali M��avirler Odas��n�n (�SMMMO) iki raporuna bakmak yeter
Birinde, T�rkiye�deki 1000 b�y�k sanayii kurulu�unun durumu ortaya konmu�.
�rne�in, bu dev firmalar, 1998�de �al��an ba��na 577 TL kar ederken, 2010 y�l�nda bu karlar� 12 178 TL�ye ��karm��lar. Arada ge�en 13 y�l i�inde istihdamda art�� de�il, 500 ki�iye yak�n azalma olmu�, buna kar��n ki�i ba��na etti�i kar 21 kat artm��.
Yine bu dev 1000 firman�n, sanayi sekt�r�n�n yaratt��� milli gelir i�indeki paylar� y�zde 52�den fazla, T�rkiye�nin toplam ihracat�n�n da y�zde 54��n� ger�ekle�tiriyorlar.
Yani, bir yanda sanayide liderlerin hegemonyas�n�n s�rd�r�ld���n�, �te yandan karlar�n ve zenginli�in nas�l artt���n� anl�yoruz.
Peki bu b�y�k �irketler daha da b�y�rken, bunun anlam� �lkenin de, devletin de zenginle�mesi olmal� de�il mi? Madem her �eyi piyasadan bekleyecektik, �yleyse hangi derde deva oluyorlar; g�relim!
�kinci rapor, bize devletin zenginli�iyle ilgili bilgi veriyor. Vergi gelirleri ve tahsilat�yla ilgili verilerden yola ��karak T�rkiye Vergi Profili olu�turulmu�; buradan birka� bilgi aktaray�m:
2010�da 4.7 milyon asgari �cretlinin �dedi�i vergi 5 milyar. Bu vergi tutar�, en fazla kurumlar vergisi �deyen ve otomotiv sanayiinden beyaz e�ya �retimine, bankalardan petrol �irketlerine kadar en karl� sekt�rlerde yer alan 100 firman�n (yani en tepedeki lider kurulu�lar) 90��n�n �dedi�i vergiye e�it.... 22 milyar 649 milyon TL �deyen di�er �cretliler ise, asgari �cretlilerle birlikte, toplamda 12 milyar TL vergi �deyen 100 firman�n iki kat�ndan fazla vergi �demi�.
�cretlilerin �dedi�i toplam vergi ise, t�m �irketlerin �dedi�i vergiye ula��yor.!
Toplam servet, sermaye ve gelir �zerinden al�nan vergilerin y�zde 43�� de �cretlilerin cebinden ��k�yor.
K�sacas� vergi geliri a��s�ndan devletin (tabii toplumun da) fakirli�i ortada; bunun en �nemli nedeninin de devletin �cretli d���nda do�ru d�r�st vergi toplayamamas� oldu�u belli. Devletin niye toplamad��� da a��k; �irketler ve y�ksek gelir sahibi serbest �al��anlar vergi �demek istemiyorlar ; devlet de onlar�n devleti! Bize de, bakmak, seyretmek d���yor.
Tabii, o zaman da gelsin dolayl� vergiler. Yani, bir de oradan, t�ketimden vuruluyor �cretli olana, yoksula. Vergi geliri i�inde dolayl� vergilerin y�zde 67�e ��km��. Vergi adaletsizli�ini ayyuka ��karan bir tablo oldu�u ortada; ama kimin umurunda!
Tabi vergi olmay�nca kamu hizmeti de olmaz. Olur da, bir yandan hizmetin kalitesi d��er, �te yandan memurlar nas�l kemer s�kacaklar�n� �a��r�rlar. Onunla da kalmaz; kamu hizmetleri, bir yandan piyasaya devredilirken, �al��anlar da ta�eronlara emanet edilir. Birilere selamete kavu�turulur devlet eliyle, �tekiler de ma�duriyetleri payla��rlar. Devlet onlar�n!
K�sacas� karlar ve zenginlik art�yor ama bu zenginli�in yarat�lmas�ndaki emek kay�pta. ��sizlik sanki onun �ilesiymi� gibi, �ekiyor. Bu nedenle orada burada s�nen hayatlar, intiharlar varm��; ald�ran yok! ��ini kaybetme korkusu bir t�rl�, i�in ta�erona havale edilmesi ba�ka t�rl� onu bezdirirken, ge�inme derdi hi� bitmiyor. ��yerlerinde kazalar, yaralanmalar, hatta �l�mler de ba��ndan eksilmeyen ba�ka dertler!
Yak�n zamanlarda tersanede, madenlerde , barajlarda, in�aatlarda �lenlerin haberleri ��kt�k�a d���nmeden edemiyorum. �l�mler bile birka� g�n konu�ulup unutulmakta; onlardan bu ac�l�, �l�ml� zenginle�meye gelen yok. Belki biraz devletten, denetimden s�z edilir; sonra... Sonras� yok!
Not: Mesela, Adana�da 8 ayl�k kiras�n� �deyemeyen, cebindeki son parayla odun alan, onlar� yak�p �ocuklar�n� �s�tamad��� i�in sa� kurutma makinesinden medet uman, sonra da �teki odaya ge�ip intihar eden kad�n! Bu kad�n ve hikayesi ka� ki�inin uykusunu ka��rd� diye merak ediyorum.
|
-20150112-01.jpg)
