AKP rotası: Rant, kâr ve kölelik

15 Mayıs 2012 Salı, 10:04

SES Genel Başkanı Çetin Erdolu ile sağlıkta dönüşüm programı, Genel Sağlık Sigortası (GSS), AKP’nin sağlık alanını nasıl sermayenin sömürü ve köle düzenine dönüştürdüğünü, insan sağlığı değil rantın nasıl kutsandığını, kanunlarla bunun güvence altına alınmasını, taşeronlaştırma ve yakın gelecekte sağlık emekçisinin, halkın sürüklendiği süreçleri konuştuk.
Bu proje DM’nin

“Sağlıkta dönüşüm”ün bir Dünya Bankası programı olduğunu vurgulayan Erdolu, GSS’ye uzanan süreci şöyle özetledi: “Birçok ülkede Dünya Bankası finansları örgütü eliyle, IMF eliyle borçlu ülkelerden başlamak üzere gelişmekte olan ülkelerde uygulanmaya konmuştur. Kimisi bitirmiştir bu programı, geçişi tamamlamıştır. Kimisi geçiş sürecindedir. Türkiye’de de altyapısı tamamlandı. Yönetmeliklerle, genelgelerle bu uygulanmaya başlanıyor. Sağlıkta dönüşüm programı kapsamında Dünya Bankası tarafından dikte ettirilen sonradan Dünya Bankası’nın yayınladığı raporlarda Türkiye hakkında şu vardı: Deniyor ki Türkiye’ye ‘Siz bütçeden sağlığa az pay ayırıyorsunuz. Sağlığa biraz daha fazla pay ayırın, ama sağlık hizmetini siz değil özel sektör versin.’ Bunun anlamı şu; siz sağlığa daha fazla pay ayırın ama bu parayı özel sektöre verin. Yani siz bütçeden sermayeye kaynak aktarın. Özeti budur. Sermaye ya da özel sağlık kuruluşları ne yaparsanız yapın halka toplanan vergi üzerinden nitelikli, ücretsiz ulaşılabilir hizmet veremez. Para kazanmak zorunda. Kârlı çıkmayacaksa bu işe yatırım yapmaz. O nedenle bu finansmanı değiştirmek gerekiyordu. Bunu da Genel Sağlık Sigortası (GSS) finansmanı biçiminde dönüştürüldü.”

Kazı kazan gibi

GSS için yatırılacak primlerin yanı sıra yurttaşın hastaneye girerken ve çıkarken para ödemek zorunda kaldığını anlatan Erdolu paramatik sürecinin geldiği son aşamayı şöyle açıklıyor: “31 Aralık 2011’de SGK, bir sağlık uygulama tebliği yayınladı bu tebliğe göre acillere başvuran ama acil hastalığı olmadığı tespit edilen kişiye yeşil alan kodu verilecek. Bu yeşil alan kodunu alan bir hasta artık acil kabul edilmeyecek. O kişiden muayene katkı ve katılım payı alınacak. Eczaneye, devlet hastanesine gittiğinde muayene katkı payı 5 TL, özel hastaneye gitmişse 12 TL, üniversite hastanesine gitmişse 15 TL katkı payı ödemek zorunda kalacak. Uygulamalardan bir tanesi bu. Gerekçesini soruyorsunuz; acil servise başvurular çok arttı. O yüzden bunu engellemek için bu işi mutlaka yapmak zorunda kaldık deniyor. Gerek aile hekimi gerekse diğer sağlık kuruluşları, hastaneler de dahil alınan reçetelerin ilk üç kalemine kutu başı 3 TL, daha sonra kutu başı 1 TL katkı payı uygulaması getirildi.”

Çalışma koşulları ağırlaşıyor

Erdolu, sağlık çalışanlarını bekleyen risk ya da tehlikeleri ise şöyle sıraladı: “Sağlık çalışanları 12 Eylül’den sonra dönüşüm programı yavaş yavaş uygulamaya konulunca paylarını almaya başladılar. 1987 yılında ilk kez hizmet alım yoluyla çalıştırma uygulaması başlattılar. Yani taşeron çalıştırma. Şu anda hastanelerin temizlik, güvenlik, yemek, sekreterya, görüntüleme merkezi, laboratuar ve bazı tıbbi hizmetler artık taşeron hizmetleriyle yürütülüyor. O alanlarda çalıştırılan sağlık çalışanları güvencesiz, asgari ücrete dayalı, esnek çalışma saatleri belli değil. Fazla mesaide ücret alamamaktalar. Fazla mesai karşısında izin kullanamazlar. İtiraz ettiklerinde iş güvenceleri olmadığı için işten atılmakla karşı karşıyadır. Ücret için mücadele yürütemezler. Örgütlenmeye kalktıklarında işten atılma tehdidiyle, örgütlü olmanın önünde engeller olan bir çalışma sistemi. Aile hekimleri ve bunlarla çalışan ebe, hemşire sağlık çalışanları kadro karşılığı sözleşmeli öngörülen bir sistemle çalıştırılmaya başlandı. Bu güvencesiz ya da yarı güvencelidir. Böyle bir durumda işlerini kaybetme riskleri var. Ücretleriyle ilgili pazarlık yapmamaktadırlar. Tamamen esnek kuralsız alıştırılıyor. Saati belli değil.”

Bir taşeron ordusu

Sağlık alanında yaygınlaşan taşeronlaştırma harekatına da değinen Erdolu değerlendirmelerini şu sözlerle sonlandırdı: “2002 yılında sağlıkta 10 bine yakın taşeron çalışan vardı. Şu an da 120 bini aşmış durumda. Halen gün be gün katlanıyor. Üniversite hastaneleri dahil edilirse bu sayı daha da artıyor. Kamu Hastaneleri Birlikleri, kamu-özel ortaklığıyla oluşturulacak olan entegre sağlık kampusları, yine serbest bölgelerde oluşturulacak olan serbest sağlık bölgelerinde çalıştırılacak olanların tamamen güvencesiz, performansa dayalı, sabit geliri olmayan, performansları üzerinden ücretlendirilecek, yeterli bulunmazsa güvencesi olmadığı için iş akdi feshedilecek bir sistem. Artık eğitim araştırma üniversite hastaneleri de buna dahil ediliyor. Üçüncü basamak sağlık hizmetinde çalışacaklar da güvencesizleştiriliyor. Haftalık 45 saattir, 60-70 saate çıkan bir çalışma süresi var taşeron sisteminde. En önemlisi örgütlenemez.. örgütlendiğinde kapının önüne konur. Taşeronluk budur.”


Koruculuğa teşvik kıyağı

Yurttaşlar arasında ki ayrımcı politikalara da dikkat çeken Erdolu, sistemin özünde köy koruculuğunu özendiren kısmını ise şöyle açıkladı: “Milletvekilleri, emekli milletvekilleri ve aileleri. Onlar kendilerini kurtarıyorlar. Onlar ödedikleri vergiyle ayrıca prim ödemeden sağlık hizmetine hak kazanıyor. Anayasa Mahkemesi üyeleri. Bir de geçici köy korucuları ve onların aileleri. Köy koruculuğunu teşvik etmeye yönelik bir uygulamadır bu. Korucular, devletin memuru konumunda. Ama devletin memuru prim öderken, onlar muaf. Çok ilginç. Yatılı okul öğrencileri de GSS kapsamı dışında tutuluyor. SGK, son yayınladığı sağlık tebliğiyle asker ve polis yatılı kolejleri dışındaki öğrencilerin hepsinin GSS kapsamı dışında tutuluyor.”

Kaynak : ÖZGÜR GÜNDEM