Limona, portakala, domatese verilen olgunla�t�rmay� durdurucu hormon y�z�nden! �ift�i diyor ki, �On d�n�m limon bah�em var. Ama hepsinin ayn� anda olgunla�mas�n� istemiyorum. Baz� ila�lar var, bunlar� at�yorum, �r�n�n olgunla�mas�n� durdurabiliyorum.� Dolay�s�yla �ift�i d�n�m d�n�m toplayabiliyor �r�n�. �yi de, bir �eyin olgunla�mas�n� ila�la durdurdu�unuz zaman bunun i�inde illa ki bir kal�nt� kal�r. O kal�nt� insanda da olgunla�may� durdurucu etki yapar. Ne olur? Spermler olgunla�amaz, yumurta olgunla�amaz. Dolay�s�yla bir �reme sorunu, k�s�rl�k ortaya ��kar. Yani biz hastal�klar� kendi ellerimizle yarat�yoruz!
- Hocam, d�nk� b�l�mde �Bu yo�urtlar art�k neden ek�imiyor diye ara�t�rmaya ba�lad�ktan sonra, tar�m ila�lar�yla ilgili bir inceleme yapmak gerekti�i ortaya ��kt�� demi�tiniz. Peki ne buldunuz?
Bir kere bu konuyu do�rudan inceleyemiyorsunuz. T�rkiye�de iki �eyi �ok do�rudan inceleyemezsiniz zaten; tar�m ila�lar�n�n analizini yapmak �ok zordur. Kal�nt� analizini yapmak ise ihtisas laboratuvar� gerektirir. A��r metal analizi yapabilirsiniz, onun metodu daha kolayd�r. Ama tar�m ilac� dedi�iniz zaman ihtisas analizi gerekiyor. O analizi yapabilen laboratuvarlar da bunu bir �cret kar��l��� yap�yor. Ne kadar �rnek g�t�r�rseniz o kadar b�y�k maliyetler ��k�yor. Onun �zerine ben de, �Acaba T�rkiye�de yap�lm�� doku kal�nt� �al��mas� var m�?� diye bakt�m. Zaten mesele de oradan ��kt�. Bir pazar g�n� Google�a �� anahtar kelime girdim, �Doku, pestisist ve T�rkiye� diye... Bu ���n�n kar��l���nda T�rkiye�den yap�lm�� en az 15 ara�t�rma ��kt�. Bu ara�t�rmalar T�rkiye�de de�i�ik illerde yap�lm��. Bunlar�n i�inde Mara� da var, Manisa da var, Ankara da var. Mesela anne s�tleri �zerinde ara�t�rma yap�lm��. �Tar�m ilac� kal�nt�s� var m�?� diye... Ayr�ca ameliyatlar s�ras�nda insanlardan ya� dokusunu al�p, tar�m ilac� kal�nt�s� var m� diye analiz etmi�ler.
- Yani anne s�t�nde ve insan�n ya� dokusunda tar�m ilac� kal�nt�s� olup olmad���na bakm��lar?
Evet... 1985�den itibaren her iki y�lda kapsaml� bir ara�t�rma yap�lm�� b�yle. Bu ara�t�rmalar�n b�y�k bir k�sm� ba�lang��ta DDT ile ilgili. Sonra DDT yasakland�. Ama kullan�m devam etmi�, bu a�ik�r...
- DDT, bildi�imiz b�cek ilac� de�il mi?
Evet. Zaman�nda bunlar s�tma kontrol�nde kullan�lan ila�lar.
- Ara�t�rmalar�n sonucunda ne ��km��?
Hepsinde bir pozitiflik var. Yani, tar�m ilac� kal�nt�s� var. Belli ki biz bu �r�nleri yemi�iz ve dokuda kalm��lar.
- Ne miktarda yersek dokuda kal�yorlar?
Ne miktarda yendi�inden ziyade, s�rekli yiyor olmak �nemli. Bu tar�m ila�lar�n�n �o�u ya�da ��z�n�r ila�lard�r. Bu y�zden ya� dokusunda kal�rlar. Ya� dokusunda kald��� zaman da birikicidir. Uzun s�re v�cutta kal�r, at�lmaz, y�k�lmaz ve birikmeye ba�lar bu kal�nt�lar. Birikmenin de olmas�n�n ana gerek�esi, bu tar�m ila�l� g�dalar�n s�rekli olarak yenilmesi. Arkas�ndan Karadeniz�deki �rmak a��l��lar�ndaki ekosistem incelendi�inde de sonu� ayn� ��km��. Orada ya�ayan t�m canl�lar�n dokular�nda, insanlar da dahil, tar�m ila�lar�n�n kal�nt�lar�na rastlanm��. Ben bunun �zerine, �T�rkiye�den tar�m analizleri: Zehirleniyoruz� diye bir yaz� yazd�m. O sabah Tar�m ve K�y ��leri Bakanl��� M�ste�ar� Vedat Mir Mahmuto�ullar� arad�. �Efendim, biz tar�m ilac� kullan�m�na �ok dikkat ediyoruz. �imdi pulverizasyonla ila�lama yap�yoruz� dedi.
- Pulverizasyon nedir?
Yani yukar�dan u�aktan ilac� tarlaya atmaktan de�il, tarlan�n i�inden, en yak�ndan ilac� atmaktan bahsediyordu. Bunlar olumlu �eyler ama denetim yeterli de�il. Dedim ki, �Say�n M�ste�ar�m, l�tfen siz bize analizlerde neye bakt���n�z�, neyi buldu�unuzu s�yleyin ki bize bir fikir versin, en az�ndan biz hastalar a��s�ndan bulundu�umuz durumu bir analiz edebilelim.� Aksi takdirde bu bir bilinmezlik noktas�. Ama dedi�im gibi bu 15-16 �al��ma, bilimsel �al��ma, oralardan belli sonu�lara gidebiliyoruz.
- Yapanlar kimler?
Hepsi T�rkiye�den... Hacettepe �niversitesi de yapm��, Akdeniz �niversitesi de, �ukurova �niversitesi de... 2010�da A�ustos ay�nda yay�nlanm�� bir �al��ma var mesela. Adana�da morgdan doku �rnekleri alm��lar. Adana�da vefat etmi� insanlar�n doku �rneklerinin b�t�n�nde tar�m ilac� kal�nt�s� var. Oras� tar�m havzas�. Akdeniz T�p Fak�ltesi Onkoloji B�l�m��nden arkada�larla konu�uyoruz. Diyorlar ki, �Bize en �ok hasta Kumluca b�lgesinden geliyor.� ��nk� Kumluca da tar�m havzas�. D�n de s�ylemi�tim; iki y�l �nce Akdeniz �niversitesi Onkoloji B�l�m��ndeki arkada�lar�m�z Sa�l�k Bakanl��� ile ortak bir toplant�da bunu dile getirdiler. �Lenfomalar ve kemik ili�i kanserlerinin �o�u Kumluca�dan geliyor� dediler. Kumluca sadece Antalya�n�n de�il, T�rkiye�nin de en �nemli tar�m �retim merkezi. Bir �ift�inin bizzat bana anlatt���na g�re, �ift�i tar�m ilac�n� uygulaman�n y�ntemini de bilmiyor. Tar�m ilac� po�etini a��yor, eliyle, havaya, a�a�lar�n �zerine do�ru f�rlat�yor. Avucuyla, nereye, ne kadar konarsa...
- O s�rada kendisi de soluyor...
Tabii... A�a�tan, fideden �nce kendisi al�yor tar�m ilac�n�. �u anda �ift�ilerin aras�nda ciddi bir kanser sorunu var zaten. Mesela ben bu�daya at�lm�yordur herhalde diyordum. Ama ��rendim ki daha bu�day ekilmeden, toprak ila�lan�yormu�, arkas�ndan da ��-d�rt sefer �r�n ila�lan�yormu�... Ayn� �ey m�s�r i�in de, meyve bah�eleri i�in de yap�l�yor. Bu GDO ile ilgili meseleyi tart���rken, �Bebek mamas�nda GDO var m�d�r, yok mudur� diye d�nyan�n en �nemli bebek mamas� �reticilerinden birisiyle konu�tuk. T�rkiye�deki en b�y�k �reticiler ve bu konuda hakikaten �ok hassaslar. �Zaman�nda, T�rkiye�den ka��k mamas� yap�lmak �zere yurtd���na �r�n g�nderelim istedik. Bizim de T�rkiye�nin ihracat�na bir katk�m�z olsun diye... Be� �r�n se�tik; armut, �eftali, �z�m, b���rtlen ve elma... Anla�mal� �retim olarak �ift�ilerle anla�t�k. �u ko�ullarda �reteceksiniz, tar�m ilac�n� ancak �u ko�ullarda kullanacaks�n�z diye... Sonu�ta �r�n� ald�k. O be� �r�nden sadece elmalar�n ��te ikisi kabul edildi, geri kalanlar�n hepsi geri g�nderildi� dediler. �nan�l�r gibi de�il ama �zerlerindeki kal�nt� miktar� izin verilenin bin kat �zerinde ��km��.
- Anla�mal� �retim yap�ld��� halde?
Evet. Nakit para veriyorsunuz, �r�n �retiliyor, i�inizin rahat olmas� laz�m, g�nderiyorsunuz, bak�yorsunuz ki izin verilenden �yle birka� kat fazla de�il, bin kat fazla ��k�yor de�erler. Dolay�s�yla orada da anlad�k ki, T�rkiye�de �ok ciddi bir tar�m ilac� sorunu var. Yoksa ben T�rkiye�deki tar�m ila�lar�n�n analiz sonu�lar�n� bilmiyorum. Bakanl�k sa�olsun bug�ne kadar hi�bir a��klama yapmad�, yapm�yor.
- Bakan Mehdi Eker, �Art�k firma ismi de a��kl�yoruz� dedi ama...
Hay�r, a��klanm�yor.
- Anl�yam�yorum, bu konu do�rudan halk�n sa�l���n� ilgilendiriyor. Kimler o �reticiler a��klanmal� ki biz de bilelim ve ona g�re sat�n alal�m. �retici de b�ylece daha vicdanl� ve sa�l�kl� �retim yapmaya te�vik edilmi� olsun. Bunun mutlaka cezas�n�n olmas� laz�m. Yoksa isteyen istedi�ini yapar. G�r�yoruz, yap�yorlar da zaten...
Kesinlikle do�ru. En son s�t olay�nda g�rd�k i�te, Bakan�m�z dedi ki, �S�tlerin baz�lar�nda kanser ve siroza yol a�an aflatoksin ve antibiyotik kal�nt�s� var.� Sonu�ta, o s�t �reticilerinin isimlerini de biz ��renemedik...
- T�pk� bug�n tar�m ilac�n� fazla kullanan �reticilerin isimlerini ��renemedi�imiz gibi...
Evet. S�rekli ayn� konuyu dile getiriyoruz, �Tar�m ila�lar� �nemli, aman dikkat edin!� diye... Ama bir �ey olmuyor... Bak�n, iki t�r tar�m ilac� var. Bunlardan biri b�cek ilac� s�n�f�, ha�erelere kar��, pestisitler. �b�r� de herbisitler, ot ilac�. Ana sorun ilac�n do�ru kullan�lmamas�. Ama ikinci bir sorun daha var; ot ila�lar�n� gerekli gereksiz her yerde kullanmak gibi �ift�inin bir e�ilimi olu�mu�. ��nk� siz bu ilac� att���n�z zaman orada art�k ot bitmiyor. �ift�i portakal yeti�tirecek. Portakal bah�esine ot ilac� at�yor. O ot ilac�, sistemik ila�, yani bitkinin b�nyesine ge�iyor. Bitkinin b�nyesine ge�ti�i zaman hassas olan bitkiyi �ld�r�yor. Bu ila�lar �ift�iler aras�nda �Ot yakan ila�lar� diye biliniyor... Otlar� yak�yor, portakal bu ila�tan etkilenmese bile b�nyesine al�yor. Sorun o... �stelik ihracat i�in �retilen �r�nlerdeki tar�m ila�lar� yine ehven-i �er oranda. ��nk� daha Bulgaristan s�n�r�nda denetime tabi tutuluyor TIR�lar. Denetimden ge�emezlerse T�rkiye�ye geri yollan�yorlar. Dolay�s�yla onlar�n kural�na uymasa da bu �r�nler, burada do�rudan i� pazara verilen �r�ne oranla �ok daha az tar�m ilac� i�eriyorlar. Bizim i� pazara verilen �r�nler ise bir felaket. Ben size a��r �rne�i s�yleyeyim; ge�en sene Adana�dan arad�lar, bir kanser ilac�na ihtiya� varm��. Bir hormon bu. G�nderdik, birka� ay sonra haberi geldi. Me�er bu ilac� hastada de�il, a�a�larda kullan�yorlarm��. Eritip limonlara k�kten veriyorlarm��. ��nk� bu hormon olgunla�may� durduruyor, limonun da olgunla�mas�n� durduruyormu�.
- Niye durduruyor ki �ift�i limonun olgunla�mas�n�?
�ift�i limonu alacak simsar� beklerken, limon a�a�ta daha fazla olgunla�mas�n diye... Tar�m ilac�n�n kullan�m� bu boyuta geldi�i zaman olay�n �ekli de de�i�iyor. �ift�i diyor ki, �On d�n�m bah�em var benim. Ama bunun hepsinin ayn� anda olgunla�mas�n� istemiyorum. Baz� ila�lar var, bunlar� at�yorum, �r�n�n olgunla�mas�n� durdurabiliyorum.� Dolay�s�yla �ift�i d�n�m d�n�m toplayabiliyor �r�n�. �yi de, bir �eyin olgunla�mas�n� ila�la durdurdu�unuz zaman bunun i�inde illa ki bir kal�nt� kal�r. O kal�nt� insanda da olgunla�may� durdurucu bir etki yapar. Ne olur, spermler olgunla�amaz, yumurta olgunla�amaz. Dolay�s�yla bir �reme sorunu, k�s�rl�k ortaya ��kar. Yani biz hastal�klar� kendi ellerimizle yarat�yoruz! Sadece o da de�il... �u s�ralar inan�lmaz bir �ekilde kanser vakalar� patlad�. Biz prostat kanserini kesinlikle 60 ya��n �zeri bilirken, �imdi 40 ya��nda da prostat kanserleri var. Meme kanseri ola�an�st� artt�. Bundan 15 y�l �nce 25 ya��nda meme kanseri olmaz diyorduk, �imdi �ok fazla var 25 ya��nda meme kanseri. Hatta 22-23 ya��nda bile g�rd�m...
|