DARBELERDEN en �ok zarar g�renlerin solcular oldu�unu s�yleyen Tarhan CHP�nin bu konudaki tavr�n� ��yle anlat�yor: �Darbe hangi taraftan gelirse gelsin onaylanmaz. Herkes g�rev s�n�r�nda kalmal��
TSK�n�n dizayn edilmek istendi�ini ileri s�ren Tarhan, �Bizim gibi yar� bir demokrasinin dahi elinin kolunun ba�lanmas�, �nce bas�n sonra yarg� yoluyla denetlenemez hale gelmesi kimin i�ine yar�yor� diye sordu.
ANKARA - CHP Grup Ba�kanvekili Emine �lker Tarhan, yeni anayasa konusunda, �Anayasa uzun bir y�netmelik yap�m anlay���yla yap�lamaz� de�erlendirmesinde bulundu. Tutuklu milletvekili Mehmet Haberal ile ilgili dilek�enin bu hafta verilece�ini s�yleyen Tarhan, dilek�enin Frans�zca olarak haz�rland���n� belirtti. Tarhan, �A�HM�in �ncelik talebimizi dikkate alaca��na inanc�m b�y�k� diye konu�tu.
26 ya��ndaki k�z� Tu��e�yi Eyl�l ba��nda evlendirecek olan Emine �lker Tarhan, �Birlikte b�y�m��t�k. Benim i�in duygusal bir d�nem� diyerek duygular�n� anlatt�.
Tarhan, TBMM�de VATAN��n sorular�n� yan�tlad�.
YA� istifalar�yla ilgili gerek�eleri istediniz, ula�an oldu mu?
Bir a��klama gere�i var diye d���n�yorum. Muhalefet olarak ne oldu�unu bilmeye hakk�m�z var. Ter�rle m�cadeyle ilgili de bilgi verilmeli. �stifalardan bir g�n �nce, �pis kokular� geliyor demi�tim. Ge�en y�l da olay� dizayn etme, ordunun yap�s�yla ilgili m�dahalelerde bulunma hissiyat�n� ya�am��t�k ve o d�nem de tutuklamalar oldu, yarg� kullan�larak dizayn i�ine girildi.
�Pis kokular� imas� bir duyuma m� dayan�yordu?
Hay�r ama hemen YA� �ncesi yarg�n�n harekete ge�iyor olmas�, ger�ekten manidar. Bunu ilk kez g�rmedi�imiz i�in s�re� ��phelerimizi art�r�yordu.
�Kar�� devrim tamamland�, birinci Cumhuriyet bitti� yorumlar�na kat�l�yor musunuz?
Demokrasilerde ordunun k��las�nda kalmas� gerekti�ine hepimiz inan�yoruz. �lkemizde darbelerden en �ok zarar g�renler, demokratik ve sol kesimler olmu�tur. Ya da bir ba�ka deyi�le emperyalizme en �ok kar�� olanlar, darbelerden en �ok zarar g�rm�� olanlard�r. Darbe hangi taraftan gelirse gelsin onaylanamlaz. Alt�n� �iziyorum; �niformal� veya �niformas�z her t�rl� darbeye kar�� ��kmak laz�m. Herkesin g�rev s�n�r�nda kalmas�n� kabul ediyoruz. Ancak birinci Cumhuriyetin y�k�ld��� gibi bir s�ylemi kabul etmiyorum. Emperyalizme kar�� �ok ciddi m�cadele veren, cumhuriyetin kurucular�na �ok b�y�k katk� sa�lam�� ordunun bu t�r s�ylemlerle y�prat�lmas� do�ru de�il.
K�l��daro�lu AP rap�rt�n� ele�tirdi ve sadece YAޒta olanlar� demokratik bulmas�n�n samimi olmad���n� s�yledi...
Samiyet testinden s�n�fta kald�klar�n� d���n�yorum. Anayasa de�i�iklik s�recinde AB�ye �ok izah ettik. Ama buna ra�men, ilerleme raporlar�nda �rne�in HSYK�n�n yap�land�r�lmas�yla ilgili sorunlara daha �nce i�aret etmelerine ra�men de�i�ikliklere destek vermeleri ger�ekten manidard�r. T�rkiye�nin Orta Do�u�daki konumunun ve b�lgenin yeniden dizayn�n�n onlar i�in s�rpriz olmad���n�, bu t�r a��klamalar� yapanlar�n bilgi sahibi olduklar�na inan�yorum.
O destekte TSK�ya y�nelik bir dizayn �abas�na destek g�r�yor musunuz?
Yarg�n�n dizayn edilmesine katk� verdiklerini g�rd�k. Yarg� yoluyla toplumunun t�m kesimlerinin bask� alt�nda oldu�unu takip ediyorsunuz. Gazetecilerin ya�ad�klar� ortada. Bizimki gibi yar� bir demokrasinin dahi elinin kolunun ba�lanmas� �nce bas�n sonra yarg� yoluyla denetlenemez hale gelmesi kimin i�ine yar�yor d�n�p ona bakmam�z laz�m. Ordunun yeniden dizayn�ndan kimler rant sa�layacaklar bunu geni� �er�evede de�erlendirmek gerekir. Kimse masum de�il. Kim anayasa de�i�iklik s�recine destek verdiyse, onlar�n tahlil edilmesi gerekiyor. �Yetmez ama evet�iler� de dahil.
Olay �Senin hakimim benim hakimim�den, �Senin askerin benim askerim�e mi d�n�yor?
Her kurumu �kendile�tirme�de �ok mahir bir yap�yla kar�� kar��yay�z. Kendisinden olmayan herkesi lanetliyor. T�B�TAK ile ba�lad�, Y�K ile devam etti. Hep ayn� y�ntemin uyguland���n� g�rd�k. Yarg�n�n fren oldu�u s�ylendi ve yeni yap�lanma i�in zemin haz�rland�. Kendi paralel yap�s�n� haz�rlamak i�in kurumlar ve ki�iler itibars�zla�t�r�ld�. Yanda� bas�n kullan�ld�. �nsanlar�n �zel ya�amlar�, arkada��a sohbetlerinin nas�l istismar edildi�ini, o insanlar�n toplumun �n�ne at�larak nas�l s�rek av�na tabii tutuldu�unu g�rd�k. �ok vah�i bir y�ntem bu. Ger�ek demokrasilerde bu hukuksuz davran��lar�n i�eri�i asla tart���lmaz, yok say�l�r. Ama bu do�alm�� gibi kullan�ld�, Ba�bakan meydanlarda s�yledi. Oysa bunu ��zmesi gereken y�netimtir ve iktidarlar�n geli� nedeni daha hukuki bir yap� olu�turmakt�r. Ama maalesef o y�ntem ba�ar�l� oldu.
Ele�tirdi�iniz �Yetmez ama evet�iler�, liberal demokratlar da CHP�yi devlete ve Ordu�ya yak�n olmakla ve stat�n�n partisi olmakla su�luyor?
Bu nitelendirmeler CHP�nin T�rkiye Cumhuriyetini kuran parti olmas�yla ilgili. Devletin zay�flat�lmas�ndan yana olan bir �ok yap� tabii ki CHP�ye do�al olarak kar�� olmak zorundad�r. Asl�nda yad�rgam�yorum ama �lkemizde bunca adaletsizlik varken, demokrat oldu�unu iddia eden bunca ki�i ve kurumun bu kadar duyars�z kalmalar�n� anlayabilmek m�mk�n de�il. Ben �yle kabul ediyorum ki, adaletsizlik, asl�nda cinayetten farks�zd�r. Ancak birileri cinayetin i�ledi�ini kabul etmedikleri gibi, i�lenen cinayetlerde de sorunun sadece b��ak oldu�unu iddia ediyor. Bu �ok tuhaf bir �ey. Cinayeti kimin i�ledi�ini �rtmek i�in �Biz de�il yarg� yapt�� diyerek, bunun derinle�tirilmeye �al���lmas�, halk�n man�ple ediliyor olmas�n� �ok ilgin� buluyorum. Daha �nce yap�lan her yanl�� yarg�n�n karar�yken, arkas�nda stat�ko varken, bug�n bak�yorsunuz art�k bu yarg�y� olu�turan, yap�land�ran hi� kimsenin kabahati yok. Kenardan izliyorlar ve �Kuvvetler ayr�l��� var� diyorlar. Daha �nceki s�ylemleriyle kar��la�t�rd���mda cinayet yani adalatsizlik s�rerken salt bir �Yarg� tasarrufudur� diye izlemesini inan�lmaz buluyorum. Demokrat oldu�unu s�yleyen ki�i ve kurumlar�n, yetmez ama evet�ilerin hala buna sonsuz destek vermelerini anlayam�yorum. Demokrat Yarg� e� ba�kan�n�n kitab�n� okuduklar�nda belli bir idrak noktas�na gelmeleri gerekti�ini d���n�yorsunuz ama hala gelmemi� olmalar� �z�nt� verici.
Herkes i�in tutuklama ��kabilir
Ege Ordu Komutan� hakk�nda tutuklama karar� ��kt� ama YAޒta yer ald�. Bu bir �eli�ki de�il mi?
Herkes hakk�nda yakalama karar� ��kartabilirsiniz. Bir tak�m ki�ilerin yetkilerinin yarg� eliyle elinden al�nmas� giri�iminin yanl�� oldu�unu kabul etmek laz�m. Herhangi bir yarg� karar� olmadan, bir tak�m yetki kullan�mlar�na -tutuklu vekillerde oldu�u gibi- halk�n iradesinin yans�malar�na engel olmak ba�l�ca sorun. Ortada yap�sal bir sorun oldu�unu kabul etmek laz�m.
��nceli�im kuvvetler ayr�l����
Fikir olarak anayas�n�n k�sa ve �z olmas� gerekti�i g�r���ne kat�l�yor musunuz?
Tabii ki. Anla��labilir, sade bir dili olmas� ve k�sa olmas� tercih edilir. Uzun, bir y�netmelik yap�m anlay���yla anayasa yap�lamaz, yap�lmamalal�. Yeni bir anayasadan s�z ediyorsak, darbenin getirip demokrasimize yap��t�rd��� bir tak�m ar�zalar� ��zmemiz gerekiyor. Anayasaya 90. maddeyi getirip koyduysak ve �zg�rl�kler lehine yarg�n�n de�erlendirme yapmas� gerekti�ine i�aret ettiysek, bunun i�ini doldurmak ve uygulanabilir hale getirmek zorunday�z. Taraf oldu�umuz s�zle�meler hep �zg�rl�klere i�aret eden s�zle�melerdir. Demek ki zihniyetle ilgili bir sorun var. Bunu a�abilmek i�in de bir anayasa de�i�ikli�i gerekecek.
Sizin anayasada k�rm�z� �izgileriniz nelerdir?
Benim i�in �ncelik kuvvetler ayr�l���n�n g��l� bir �ekilde vurgulanmas�d�r. Bir �lkede, g��ler birli�ini yak�n hale getirdi�inizde demokrasiyi demokrasi olmaktan ��kar�rs�n�z. Anayasa de�i�ikli�i s�recinde �ehir �ehir gezerek halka anlatt���m tehlike buydu. G��ler ayr�l���n�, yarg�y� kullanarak ve d�n��t�rerek y�r�tmeye ba�lay�p g��ler birli�ine d�n��t�r�rseniz o zaman, �Y�r�tme sizsiniz, yasama sizsiniz, yarg� sizsisiniz. Siz kimsiniz?� diye sorarlar. Siz g��ler ayr�l���na dayal� bir demokrasinin par�a m�s�n�z, yoksa tek adam m�s�n�z? O nedenle tek adam, tek parti ya da parti devleti taraf�ndan y�netilmek utanc�ndan kurtulmal�y�z. �ncelikle g��ler ayr�l���n� ve yarg� ba��ms�zl���n� g��lendirmemiz gerekiyor. Asl�nda her �eyin ��z�m� buna ba�l�d�r belki. Yarg�y� g��lendirir, di�er g��lerin ona bask� yapmas�na engel olursan�z yani yarg�y� demokrasi ve evrensel hukuk d���nda hi�bir �eye �Eyvallah� etmez hale getirirseniz as�l demokrasi odur. Di�er konular �orap s�k��� gibi gelecektir.
CHP i�in masada dokunulmazlar neler olacak?
Devleti kurmu�, emperyalist g��lere kar�� ��km��, ulus devlete inanan, demokratik laik sistemi bu �lkeye getirmi� CHP gibi bir partinin bunlar�n dejenere edilmesinin alt�na imza koyaca��n� kimse d���nmesin. Bunlara ili�kin bir yozla�maya ve dejenerasyona izin vermeyiz. Bu �lkede devletin ba�kenti, bayra��, �niter yap�s�yla ilgili herhangi bir itiraz� olan varsa ya �imdi konu�sun veya sonsuza dek sussun.
Sokakta yarg��l���n faydas�n� g�r�yorum
Yarg�� c�bbesini ��kar�p siyaset�i olarak halk�n aras�na girdiniz. Fark ne oldu sizce?
K�rs�de herkese e�it mesafede olmak, tarafs�zl���n�za halel getirmemek zorundas�n�z. Dosyay� a�t���n�z andan itibaren hi�bir �ey ondan �nemli olamaz. Ama siyaset ba�ka bir d�nya. �nsana dokunuyorsunuz. Asl�nda yarg��l�kta da insan ruhunu ��zmeniz gerekiyor. Yarg��l���n katk�s�n� g�rmekteyim bence.
Adalet duygusu size �zel bir g�� verir. Hakk� teslim etme duygusunun �ok bask�n oldu�unu d���n�yorum. Bu g�c�n siyasette �ok i�ime yarad���n� d���n�yorum. �nsanlara dokunmak �ok ayr� bir�ey. Bana sar�lmalar�, bnimle ilgili bir umutlar� olmas� �ok a��r bir sorumluluk ve insana izah edemedi�im bir duygusal bir devinim ya�at�yor.
Sizi partiye Kemal Bey mi davet etti?
Bir irade birli�i diyebiliriz. Genel Ba�kan�la konu�tuk, tart��t�k bu noktaya geldik.
Teredd�t�n�z oldu mu?
Oldu. ��nk� y�llarca her �eye tarafs�z, hukuk �er�evesinde bakmak gibi bir al��kanl���n�z varken siyasette daha farkl� bir iklimdesiniz. Bunun beni zorlayabilece�ini d���nm��t�m. Ama CHP ile ilkelerimin �rt��t���n� g�r�yorum ve �uana kadar bir g��l�k �ekti�imi s�yleyemem.
�n�nde �zel olan darbe d�nemini �a�r��t�r�r
Tutukluluk s�releriyle ilgili �al��man�z ne a�amada?
Tutukluluk s�relerini de i�eren bir paket �al��mam�z s�r�yor. Ama sadece onunla ili�kili de�il. �rne�in adli kontrol sistemine ili�kin �al��ma yap�yoruz. CMK�n�n anti demokraitk buldu�umuz ve AH�M uygulamalar�na paralel d�zenlemeler olmas� gerekti�ini d���nd���m�z maddelerine ili�kin �al��mam�z var.
Mesela elektronik kelep�e ��z�m �nerileriniz aras�nda var m�?
Bizce adli kontrol e�er uygulamas� iyi yap�l�yorsa, takip ediliyorsa ve kolluk bu konuda iyi e�itilmi�se �ok daha iyi bir yoldur. �ok art� �nlemlere gerek yok. Uygulanabilir olmas� �nemli. �nsanlar� h�crelere kapatmaktansa ka�mas�n� ve kan�tlar� karartmas�n� adli kontrol y�ntemleriyle �nlemeniz m�mk�nd�r. B�yle �lkemiz i�in utan� olan uzun tutukluluk s�relerine de engel olmu� olursunuz. Avrupa�ya gitti�imde izah edemiyorum bu tutukluluk s�relerini. �lkemin bu �ekilde an�lmas�n� da istemiyorum. Darbe d�nemlerinde de b�yle an�l�yordu. �imdi de darbeye paralel bir uygulama var. Ne yaz�k ki, �zel yetkili mahkemeler bence �zel g�revlendirilmi� mahkemeler. Muhalifleri susturmak, bas�n� man�ple etmek, toplumu tek y�nl� bilgilendirmek ve zaman zaman baz� ki�ilere kar�� toplumun kin ve nefret duymas�n� sa�lamak i�in neredeyse �zel g�revlendirilmi� mahkemeler bunlar. Oysa A�HM gizli muhbiri kesinlikle onalam�yor. Tek bir mektupla insanlar�n uzun s�reli tutuklama kararlar�na tabii k�l�nmas� �lkemiz i�in utan�t�r. �zel yetkili mahkemeler kald�r�lmal�d. �n�ne �zel konulan her �ey as�lnda darbe d�nemlerini an�msat�r. Biz DGM�lerle neden u�ra�t�k, niye kald�rd�k? Ayn�s� hem de daha g��l� �ekilde getirebilmek i�in mi?
Ne �abuk b�y�d�...
26 ya��ndaki k�z�n�z Tu��e evleniyor. Gen� bir anne olarak buna haz�r m�s�n�z?
�zel ya�am�mla ve �ocuklar�mla ilgili ketum oldu�umu biliyorsunuz... Kz�m�n ne zaman evlenecek ya�a geldi�ini anlayamad�m diyebilirim. Birlikte b�y�m��t�k. Ne �abuk b�y�d�? Benim i�in duygusal bir d�nem.
|