Resmi ismiyle Evrim, esas ismiyle Evin, ablas�n�n deyi�iyle '�evreye verdi�imiz rahats�zl�ktan dolay� �z�r dileriz' gibi bir not b�rak�p yakt� kendini.Vasiyetiyle, Dicle kenar�nda kendini yakan Mustafa'n�n yan�na g�m�ld�. A�abeyinin sorusuyla; '�statistikler 40-50 �ocu�u g�sterdi�inde mi soraca��z; bu �ocuklara neler oluyor...'
BERR�N KARAKA�Ar�ivi
Evin kimi gazetelerde hi� yer bulmayan, kimilerinde kahramanla�t�r�lan, kimisinde sayfan�n bir k��eci�ine s�k��t�r�lan �Evrim Demir Kendini Yakt�� haberinin �znesi. Nesnesi �ok� Evin�in do�du�u y�l 1993�te, �ilan�daki k�yleri bo�alt�l�nca, Mu� Bulan�k�a ta��n�yor aile. Yedi �ocuklu ailenin en k����� Evin, burada do�uyor. En b�y�k a�abeyi karde�ine �Evin� ismini verip da�a ��k�yor. �Evin� K�rt�e a�k demek. A�k, T�rk�e �Evrim� olarak ge�iriliyor kay�tlara. Babas� erken okula ba�las�n diye iki ya� b�y�k yazd�r�yor k�z�n� n�fusa. Kimli�inde ya�� 18 g�z�kse de, asl�nda 16. Ailesinin da�a gitmesin, yanlar�nda kals�n, okusun diye �zerine titredikleri. Titredikleriydi� Sonunda da�a de�il, �l�me gitti. Bir a�abeyi, Kimya M�hendisli�i�nde okurken gitmi�ti da�a. B�y�k ablas� kanserden �lm��t�. Evin kendini yakt���nda �ok olmam��t� isim a�abeyinin �l�m haberi geleli. 73�te Ala R�zgari�ye, 80�den sonra PKK�ya kat�lan yine m�hendis amcas�n�n kahramanl�k hikayeleriyle b�y�m��t�. Amcas� da da�da �ld�r�lm��t�. Evin�in hikayesini dinlemeye Bulan�k�a gitti�imde, babas� camide, annesi evde taziyeleri kabul ediyordu. Bulan�k BDP te�kilat�ndan Rami �elik ve Mahinur Ta��la bulu�up camiye gittik �nce. �Ger�ekleri yazacaks�n�z konu�al�m� dediler �n�art. Ger�ek dedi�inin �aibesi silinmedik�e g�venemeyecektik birbirimize. Ger�e�in �aibesi ay�racakt� bizi. Bulan�k�ta minib�sten indi�imde �ay i�ti�im esnaf, Silvan�daki son sald�r�n�n �aibelerini tart���yordu. Ger�ek neydi? Caminin duvar�nda Evin�in �er�eveletilmi� foto�raf�n�n �n�nde oturan babas�n�n, taziyeye gelenlerin ger�e�ini ne kadar biliyorduk. Tek bildi�im, tek bir Fatiha suresinin oldu�uydu. Ve Evin�in resminin �n�nde hep birlikte, ayn� sure okundu. Sonras�nda baba Sadullah Demir anlatmaya koyuldu; �O yan�m�zda kalan tek �ocu�umuzdu. Fen Lisesi�ni kazand� Dersim�de, g�ndermedim uzakta diye, yan�mda kals�n diye. Ben derdim ki; �Neden okuyup da Leyla Zana gibi olmuyorsun. Neden siyasete girmiyorsun?� Baba sen yanl�� d���n�yorsun diyordu. Onlar� be�enmiyordu.�
Rahat uyusun bu kedicik
Demir�lerin �st k�sm� h�l� in�aat olan iki katl� evlerindeyim. Kar��da da�lar, sar� ba�aklar, �ekerpancar� tarlalar�. �n�aat� tamamlanmam�� balkonda taziyeye gelenlerle oturuyor anne. Evin�in odas�na ge�iyorum. Yola ��kmadan �nce nas�l girerim o odaya diye d���n�yordum. Dizlerim titrer, bo�az�m d���mlenir diye... O kadar so�ukkanl�yd� ki herkes, Demir ailesinin i�inde Demir gibiydim. Y�llard�r s�ren sava�, ard� ard�na kaybedilen �ocuklarla �l�m�n �ld��� yerdeydim� Odaya girdi�imde, Evin�in kendini yakmak i�in ��kt��� pencerenin yan�ndaki yata��nda ablas� uzanm��, karde�inin yar�m b�rakt��� Kemal Basoo�lu�nun �Delal ve Zilan Katliam� ve Ger�ekleri� kitab�n� okuyordu. Anlamaya �al���yordu karde�ini. �Ona hep �nce Dostoyevksi�yi oku, Tolstoy�u oku, bunlar� sonra okursun. Daha �ok k���ks�n bunlar i�in dedim. Dinlemedi.�
��rnak�ta resim ��retmeni ablas�, yan�na alm��t� karde�ini iki sene, okulunu bitirsin istemi�ti �nce. ��rnak Anadolu Lisesi�ni ���nc�l�kle bitirse de, �niversiteye haz�rlanmak yerine da�lar� d��l�yordu Evin. �Kimseyi dinlemezdi. Bir asi �ocuktu. O da, da�daki karde�im Seyfo da y�llard�r �ekilen ac�n�n �zerine k�llerimizden do�an umudumuzdu.� diyor ablas�. Doktor olmak isteyen Evin�in �niversiteye haz�rl�k kitaplar�n�n s�ra s�ra dizildi�i masas�n�n alt�na ��k�p defterlerini okuyoruz. Ablas�, Evin�in hal�dan toplad��� sa�lar�n� sard��� k���k ka��d� a��p sa�lar� g�steriyor. Sonra �ocuk ruhunu anlayay�m diye bir defter. Defterin �zerinde kedi foto�raflar� var kare kare. Uyuyan kedi karesini kesip defterin aras�na koymu� Evin rahat rahat uyusun diye. Diyarbak�r�da �ay i�erken boyac� �ocuklara �iir yazm��, sar� ba�aklar� anlatm�� k�r�lgan kelimelerle. �nderine anlatm��, �nderini anlatm��. Partideki yozla�may� yazm��. K�rt sorunu �zerine notlar alm��. Nietzsche�nin Zerd��t��nden al�nt�lar yapm��� Yazd�klar�n� okurken anlamam���z. Ge�ip gitmi� zaman ama duvardaki saat h�l� biri �eyrek ge�iyor. �Bir bu�uk senedir �yle� diyor ablas�. Evin�in masas�n�n �zerindeki, ortas� olmayan kol saati �ekiyor dikkatimi. Zaman �er�eveden ibaret burada sanki. Zaman, Evin�in odas�nda k���k, yuvarlak bir bo�luk�
Gitmek�
Evin�in �� g�n �nce arkada�lar�yla piknik yapt��� tepeye do�ru y�r�y��e ��k�yoruz ablas�yla. 14 Temmuz�da Diyarbak�r Cezaevi�ndeki b�y�k �l�m orucu direni�inin y�ld�n�m�nde kendini yakmay� planlayan Evin�in bekledi�i �� g�n�n� konu�uyoruz. �� g�n i�inde �Gitmek� filmini seyretmi� arkada�lar�yla. ��ki Dil Bir Bavul�u seyretmi�. Herkes izlesin istemi�. G�zlerini �atlak topra�a dikmi�, �Sessizce tutabilsem yas�m�. Sessizce de de�il asl�nda. Ses�� deyip susuyor abla. Susuyoruz. sonra yine f�s�ld�yor; �Sessizce, sessizce�.� Pancar tarlas�n�n yan�nda oturdu�umuzda, anlatmaya ba�l�yor. A�abeyi de, kendisi de �mam Hatip Mezunu. A�abeyi bir d�nem namaz�n� niyaz�n� eksik etmezken, �slamc� �evrelerdeyken sonra anar�ist olmu�. �ktidar� sevmeyen, kendisini �anar�ist� diye tan�mlayan, tarih �zerine y�ksek lisans yapmaya haz�rlanan, 30 ya��nda bir gen�.
Sava� insan vicdan�n� al�r
Evin�in odas�nda karde�inin T�B�TAK�tan ald��� madalyay�, a�abeyinin T�rkiye �ap�nda 44.�l���n�n ispat� ba�ar� belgesini g�stermi�ti bana. �Bunlar� �zellikle g�steriyorum ��nk� hep b�yle ailelerin cahil oldu�u san�l�yor. Babam, annem hep okuttular bizi� demi�ti. S�z yine Evin�e gelince �O bir yere ait olamayan bir �ocuktu� diyor. Oraya gitti g�zleri bozuktu� Almad�lar. Asl�nda Evin toplumda tutunamam��, delirmi� olan bir Van Gogh�tur.� deyip soruyor; �Ben nas�l yas�m� tutay�m? Cenaze diye iki resim g�rd�m. Abimin amcam�n foto�raflar�n�... Ortada beden yok, kemikler bile yok�
Gece� Taziyeye gelenler gitmi�. Baba elinde feneri, k�z�n�n kendini yakt��� Erik a�ac�n�n dibinden gelmi�. �z�nt�n�n hi� bu kadar parlad���n� g�rmemi�tim bir insan�n g�zlerinde. Anne S�heyla Demir ve karde�lerle mutfakta �ay i�iyoruz. Ankara�da ��retmenlik yapan k���k erkek karde� konu�mak istemiyor. Evin�in yata��na girip kitap okuyor. �O �ok duygusald�r.� diyor ablas�. ��ok okumaz ama bir laf eder kal�rs�n. Mesela d�n dedi ki �l�m s�f�rd�r. Ne ekler, ne ��karabilirsin?� Ard�ndan anne al�yor s�z�. �Bar��� diyor. �Biz fel� olmu�uz art�k.� diyor. O konu�uyor, abla �eviriyor. �eviri istemiyor asl�nda ac�. Be� parma��n�n be�ini g�sterip ���n� keser gibi yapt���nda anl�yorsunuz. �Biz nereye gidelim?� diye soruyor �srarla; �AKP�ye oy verince mi vatanda��z biz?� diye soruyor. �E de, daha yeter!� oluyor son s�z�. Ya�l�lar namazlar�n� k�l�p uykuya �ekilince a�abey, abla ve ben kal�yoruz mutfakta. �Baban�za neden Hac� diyorlar?� deyince, �Hac�l�kta Erbakan�la yar���r� diyor Evin�in g�l�msemesi y�z�nden eksik olmayan, her daim esprili a�abeyi. �Nas�l g�lebilir ki insan. Yani nas�l bu kadar so�ukkanl�s�n�z?� diye sorunca �Sava� insan�n vicdan�n� al�r� diyor. ��lk ba�larda mesela arkada�lar�m� ald�klar�nda �z�l�rd�m. �imdi g�l�yorum� diyor. Sonra abla cenazede ya�ad�klar�n� anlat�yor; �Evin ve �ld� kelimelerini yan yana getiremiyorum. Cenazede ���l�klar att�m. Topra�a gidene kadar ���l�klar att�m. Sonra yukar� bak�p �Allah��m sen bizi niye unuttun?� diye sordum da, g�nah i�liyorsun dediler�
Dava dedi�in biz olmu�uz
Sohbetin ba� ki�isi tedirginlik sanki. �� arkada�, onlardan ve bizden �ekinmeden konu�am�yoruz. Konu�sak da yazam�yorum� H�l� da�da bir karde� var. Evin gittikten sonra o da giderse ya�ayamaz anne baba. Tek s�yleyebilece�im iki karde�in aras�ndaki farkl�l�k. Birinin di�erinin her s�yledi�ini duygusal bulmas�. �tekinin di�erinin s�ylediklerini mant��a s��d�ramamas�. A�abeyi i�in kendi iradesini kullanan bir birey Evin, ablas� i�in o daha �ocuk. A�abeyi i�in aile y�k�lmas� gerekli bir kurum. Abla i�in �Ke�ke koruyabilseydik aile de�erlerini. Ke�ke karde�im bana ad�mla hitap etmeyip abla deseydi.� A�abey i�in Evin�in �l�m� bir amaca hizmet ediyor. Bulan�k ve Diyarbak�r�daki gen�leri radikalle�tirecek. Abla i�in ��ndere sayg�m�z, inanc�m�z b�y�k ama dava dedi�imiz biz olmu�uz. Bizim �ocuklar�m�z olmu�. Sava�� kazansak da Evin�i kazanma sava��n� kaybettik�. Pek �ok konuda farkl�l�k olsa da, ortak olan ikisi i�in de, y�ntemi tart���l�r ama bar��.
Sabaha yakla��rken, Evin�in ablas� temiz pijamalar ��kar�yor bana. ���yen s�rt�ma h�rka veriyor. S�rt�m� s�vazl�yor uzun uzun. Ayn� odada b�t�n d�nyan�n ayn� uykusuna �ekiliyoruz. Uyumadan �nce �100 y�l ya�am�� insan�n dertleriyle y�kl�y�m� diyen 26 ya��ndaki bu k�z�n �g�zelli�ini� d���n�yorum. Sabah erkenden kalkt���mda �ay veriyor Evin�in annesi. Elinde kova, kazlara, horozlara yemek veriyor. �Bah�e var ama �ocuk yok� oluyor son s�z�. Vedala��rken, bir g�n bir gece kilitlenmi� g�zya�lar�m ak�veriyor. Taksinin cam�ndan yar�m yamalak evin �n�nde el sallayan Evin�in annesi ve ablas�na bak�p, h��k�ra h��k�ra a�l�yorum; �Biz ne yapt�k? Biz hep birlikte ne yapt�k...�
'Anne su, anne su' Anne babas�na meyve taba�� haz�rlad�ktan, babas�n�n �oraplar�n� y�kay�p ba�ucuna b�rakt�ktan sonra 02.00�de bah�edeki kanal�n yan�nda, babas�n�n d�rt gecedir elinde fener, yast�k yapt��� ta�a ba��n� koyup a�lad��� erik a�ac�n�n alt�nda �ak�yor �akma�� Evin. Kahramanla�t�rd���, Diyarbak�r Hapishanesi�nde kendini yakanlar gibi... Hemen suyun kenar�nda yap�yor bunu. Su ve ate�in yan yanal���, minib�s �of�rlerinden BDP�den Mahinur Ta��a, kahvedeki ya�l�lardan sokaktaki gen�lere pek �ok ki�iye g�re iradenin kuvvetinin ispat�. Mustafa Malko� da �yle yapm��t�.
Annesi k�z�n� buldu�unda, �okla bir d��ek kap�p geliyor. K�z�n� d��e�e yat�r�p, �zerine �ar�af �rt�yor.Evin �Anne su anne su� diyor. Hastane yolunda slogan at�yor. Hastanede polis, hepimizin sormas� gereken soruyu, sorgu mahiyetli soruyor; �Seni kim yakt�? Seni kim yakt�?� Polisin al�nd��� odaya anne al�nm�yor. Evin i�erde �Anne anne� diye inliyor.
�ki mektup b�rakm�� geride; bir ailesine, bir de davas�na� Aile mektubu �Size kar�� verdi�im rahats�zl�ktan dolay� �z�r dilerim� diye ba�l�yor �Beni art�k burada tutacak bir g�� yok� diyor. Sat�rlar�n yan�na bir de 16 ya��n�n resmi, g�len surat �izmi�.
Dava mektubunda ise hepimize sesleniyor. �Bana da art�k yer verin� diyor. Hatip Dicle�nin ve tutuklu vekillerin haklar�ndan bahsediyor. Kan olmayan bir d�nya dile�iyle �kan kanla temizlenmez diyor�...
|